Dlaczego Ajurweda pomaga

Ajurweda zakłada, że każdy człowiek, podobnie jak każda żywa istota, stanowi niepowtarzalną całość, na którą składa się zarówno jego ciało fizyczne, jak i psychika, oraz czynnik niematerialny, który możemy umownie nazwać duszą. Na to, czym dany człowiek jest i czym każdego dnia się staje, mają wpływ rozmaite czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Czynniki zewnętrzne to, między innymi,  środowisko w jakim żyje – naturalne, społeczne, rodzinne – praca jaką wykonuje, dieta, aktywność fizyczna, sposób spędzania wolnego czasu, codzienna higiena, uwarunkowania genetyczne. Czynniki wewnętrzne to myśli, emocje, pragnienia, frustracje, marzenia, aktywność intelektualna i uwarunkowania karmiczne. Ciało-umysł-duch stanowią jedność i dobrostan jednostki zależy od dobrostanu wszystkich jej „części składowych”. Każdy pacjent jest unikalny. Może istnieć wiele przypadków identycznych jednostek chorobowych, ale nie ma dwóch identycznych pacjentów. Każdy traktowany jest indywidualnie zarówno podczas diagnostyki, jak i przy doborze odpowiedniej terapii.

 Leczenie ajurwedyjskie opiera się na kilku filarach. Są to: diagnoza, oczyszczanie, zabiegi i leki oraz profilaktyka, bez której wszystkie pozostałe mogą przynieść jedynie czasową poprawę kondycji zdrowotnej pacjenta.

 Diagnoza

 Diagnozowanie w ajurwedzie opiera się na teorii trzech dosz (tridosza) – wata, pitta i kapha. Są to energie psychobiologiczne wytwarzane przez żywioły tworzące organizm. Te pięć żywiołów to przestrzeń (eter), wiatr (powietrze), ogień, ziemia i woda. Wata dosza –  powstaje w wyniku współdziałania eteru i powietrza (przestrzeni i wiatru), pitta jest emanacją ognia, a kapha wytwarzana jest przez elementy ziemi i wody.

Każdego człowieka można przyporządkować określonej dosza, choć w praktyce każdy z nas jest kombinacją różnych dosz, w równych bądź różnych proporcjach. Dosze i ich kombinacje tworzą charakterystyki różnych typów ludzkich, np. typ z przewagą wata ma skłonność do zaparć i stanów lękowych. Dlatego podstawą do dalszej diagnostyki jest określenie doszy pacjenta.

Określenie typu psychobiologicznego pacjenta odbywa się w oparciu o analizę wyglądu zewnętrznego – budowy, stanu skóry, wyglądu oczu – oraz szczegółowy wywiad obejmujący skłonności, zachowania, nawyki żywieniowe, przebyte i aktualne choroby itd. Dalsza diagnostyka może polegać na badaniu moczu, kału, pulsu i języka; na obserwacji mowy, reakcji na dotyk i badaniu wzroku, przy czym przeważnie nie ma potrzeby wykorzystywania wszystkich metod diagnostycznych. Sposób diagnozowania dobierany jest do konkretnego pacjenta i jego potrzeb.

Lekarz może czasem skupić się wyłącznie na obserwacji ciała pacjenta i wywiadzie.

 Oczyszczanie

 Wszystkie elementy otaczającej nas rzeczywistości składają się z ze wspomnianych pięciu żywiołów. Dodatkowym żywiołem, który odróżnia materię ożywioną od nieożywionej, jest prana, siła życiowa, utożsamiana z oddechem. Prana utrzymuje funkcje życiowe ciała i daje mu energię. Prana płynie przez całe ciało subtelnymi kanałami nazywanymi nadi (rzeka, strumień). W przepływie prany przeszkadzają złogi rozmaitych toksyn, nie tylko materialnych. Toksyny materialne pobierane są zazwyczaj z pokarmem i napojami. Przyjmujemy je także wraz z oddechem (palenie tytoniu, zanieczyszczenia powietrza). Toksyny umysłowe gromadzą się na skutek negatywnych emocji, poczucia winy, traumatycznych przeżyć, wyrzutów sumienia i wszelkich fiksacji umysłowych. Na skutek akumulacji toksyn, w organizmie powstaje osad zwany ama, który zapycha subtelne kanały energetyczne i blokuje przepływ prany, podobnie, jak cholesterol i złogi wapienne zapychają żyły, utrudniając krążenie krwi.  Gdy przepływ prany jest zablokowany, w całym systemie zostaje zaburzone krążenie energii, informacji i substancji odżywczych, a toksyny zaczynają odkładać się w tkankach, powodując ich dysfunkcje i prowadząc do choroby.

Przed rozpoczęciem właściwego leczenia ciało pacjenta zostaje poddane oczyszczeniu (detoksykacji).  Zabiegi oczyszczające skupiają się na usunięciu toksyn materialnych, zakładając jednakże, że detoksykacja ciała poprawi również kondycję umysłu. Terapia oczyszczająca nosi nazwę panchakarma i jest naprawdę skutecznym sposobem na pozbycie się złogów i toksyn z ciała. Zalecana jest nie tylko osobom przygotowującym się do leczenia konkretnej choroby, ale również każdemu, kto chce poprawić jakość swojego życia, pobudzić witalność i opóźnić procesy starzenia.

 Zabiegi i leki

 Ważną metodą terapeutyczną ajurwedy jest masaż. Istnieje wiele rodzajów, typów i podtypów masażu przeznaczonych do leczenia konkretnych przypadłości lub poprawiających ogólną kondycję pacjenta. Masaż może odbywać się na zimno, albo na gorąco, na sucho, albo z użyciem olejów i olejków. Do masażu używane są również zioła, pasty ziołowe, mleko, sproszkowane minerały. Trzy główne rodzaje masażu ajurwedyjskiego to masaż całego ciała (abhjanga), masaż głowy (śirobhajanga), i masaż twarzy (mukhabhajanga). Celem każdego z nich jest wielopoziomowe działanie na organizm, np. masaż twarzy poprawia ukrwienie skóry, pobudza energię, likwiduje napięcie mięśni barków, szyi i twarzy, stymuluje pracę mózgu. Poddanie się całemu cyklowi specjalistycznych masaży gwarantuje poprawę cyrkulacji krwi i dokrwienie tkanek, stymulację cebulek włosowych (masaż głowy), pozbycie się bólów głowy, sztywności stawów, rewitalizację całego organizmu. Konkretne masaże i używane w nich dodatki dobierane są indywidualnie, według potrzeb danego pacjenta. Wykonujący masaż terapeuci są dobrze wyszkoleni, doświadczeni i pracują pod nadzorem lekarza prowadzącego.

Grupa innych zabiegów ajurwedy nosi nazwę nasja i polega na aplikowaniu substancji leczniczych do nosa i zatok, co ma służyć ich gruntownemu oczyszczeniu. Nasja może działać nasennie, oczyszczająco, uspokajająco, pobudzająco, odżywczo i stymulująco, w zależności od potrzeb danego pacjenta.

Basti (vasti) – ajurwedyjskie lewatywy – mają ogromne znaczenie w przebiegu całej terapii. Aplikowane są wszystkim pacjentom, z wyjątkiem tych, u których istnieją przeciwskazania do ich przeprowadzenia. Zarówno substancje lecznicze jak i ich nośnik (woda, olej), temperatura i ilość, dobierane są indywidualnie, w zależności od potrzeb pacjenta i leczonego schorzenia. Jednym z celów basti, jest oczyszczenie i przepłukanie jelit, co ma ogromne znaczenie dla kondycji całego organizmu.

W zależności od schorzenia, ajurweda stosuje również kąpiele ziołowe i irygacje dopochwowe. Wszystkie tego typu zabiegi wykonywane są zarówno w oparciu o wielowiekową wiedzę ajurwedyjską, jak i gruntowną wiedzę alopatyczną, z zachowaniem wszelkich wskazań higienicznych.  

Stosowane w ajurwedzie leki produkowane są wyłącznie z naturalnych składników. Komponentami lekarstw są zioła, kwiaty, nasiona, owoce, liście drzew i krzewów oraz minerały.

Leki ajurwedyjskie występują zazwyczaj pod postacią mikstur, ekstraktów, olejków i pigułek. Ajurwedyjska wiedza na temat właściwości i działania roślin sięga kilku tysięcy lat wstecz i opiera się na licznych doświadczeniach i badaniach empirycznych. Oprócz właściwości leczniczych poszczególnych roślin, przy komponowaniu leku bierze się również pod uwagę przynależność poszczególnych składników do jednego z pięciu żywiołów i proporcje składników dobierane są zgodnie z zasadami leczenia danej choroby lub wręcz – według potrzeb zdrowotnych i energetycznych danego pacjenta. 

 Profilaktyka

 Człowiek jest częścią wszechświata, należy do niego, tak jak wszechświat należy do każdej żywej istoty. Życie w harmonii z całym światem, z całym istnieniem i także z samym sobą to podstawa, na której ajurweda zaleca zbudować gmach swojego życia i zdrowia. Dlatego ważne są zdrowe nawyki przy jednoczesnym unikaniu nawyków złych. W swoich zaleceniach ajurweda nie różni się tutaj od tego, o czym mówią lekarze Zachodu. „Przykazania” wiodące do dobrego zdrowia i świetnego samopoczucia, pod którymi podpisałby się zarówno lekarz ajurwedy, jak i lekarz alopata to:

Unikaj nałogów i nadużywania substancji toksycznych lub toksycznych przy nadmiernym spożyciu (tytoń, alkohol, lekarstwa, kawa itp.).
Nie przejadaj się i nie głodź.
Stosuj zrównoważoną dietę odpowiednią do pory roku, wykonywanej pracy, wymogów swojego organizmu.
Wysypiaj się. Znajduj czas na wypoczynek.
Nie zaniedbuj aktywności fizycznej.
Unikaj wyniszczających emocji, takich jak złość, gniew, zawiść, żądza.
Żyj w harmonii ze sobą, z ludźmi i całym światem.
Kochaj i wybaczaj.
Ciesz się życiem i znajduj zadowolenie w pracy.
Uprawiaj jogę lub inną formę medytacji – pomoże ci odnaleźć równowagę i spokój i zneutralizować negatywne emocje

W kwestiach dietetycznych rady ajurwedy również są zbliżone do tych znanych nam na Zachodzie, chociaż ajurweda pochwala wegetarianizm, nie narzucając go jednak na siłę. Ponieważ indyjska wiedza medyczna zrodziła się na ziemi, gdzie duchowość była i często nadal jest nieoddzielna od cielesności, jednym z zaleceń jest ćwiczenie jogi, choć oczywiście można uprawiać inną aktywność fizyczną, a medytację, również zalecaną jako część codziennej zdrowej rutyny, zastąpić inną formą wyciszenia i refleksji.

Ajurweda jest skuteczna. Współpraca lekarza i pacjenta, dobrze dobrane leki, zabiegi i wskazania dietetyczne naprawdę pomagają, nawet w przypadkach, gdy zawiodła nas alopatia. Ajurweda to nie czary i mistyka, to praktyka i spuścizna tysiącleci, doświadczenie lekarzy i ogromny skarbiec natury skutecznie wykorzystany w walce ze słabościami ludzkiego ciała i ducha.

Starożytna wiedza medyczna Indii została uznana przez WHO za alternatywę alopatii i służy dziś całemu światu. Każdy może skorzystać z jej pomocy, jeśli tylko zechce. Oczywiście, najlepiej robić to „u źródeł”, w samych Indiach. Leki ajurwedyjskie są naprawdę rewelacyjne, a wiedza o człowieku zadziwiająca. Trafność diagnozy zaskakuje. Dobry lekarz z łatwością zdemaskuje każdą naszą słabostkę i znajdzie na nią remedium. A potem to już tylko wystarczy wsłuchać się w samego siebie i po prostu o siebie zadbać.

Ajurweda to sposób na dobre, zdrowe i pełne satysfakcji życie, to wiedza i filozofia nietracąca na aktualności, zaskakująco nowoczesna w psychologicznym i holistycznym podejściu do pacjenta, świeża i skuteczna.