W tekstach źródłowych – pracach pierwszych wybitnych lekarzy Ajurwedy (Charaka, Vagbhata i Sushruta) wyliczane są one w różnej kolejności i nieco inaczej opisywane. Spotkamy się również z odmiennymi nazwami poszczególnych gałęzi Ajurwedy, używanymi wymiennie.

Klasyczny podział według Sushruty

1. Shalya Chikitsa – chirurgia
2. Shalakya – laryngologia i okulistyka
3. Kaya Chikitsa – medycyna ogólna
4. Graha Chikitsa – demonologia
5. Koumarabritya/Bala Chikitsa – pediatria
6. Damstra Chikitsa/Agada tantra – toksykologia
7. Jara Chikitsa/rasayana – geriatria i odmładzanie
8. Vrisha Chikitsa – nauka o afrodyzjakach

Najczęściej spotykany podział w czasach współczesnych

1. Kayachikitsa – medycyna wewnętrzna
2. Prasuti Tantra – ginekologia i położnictwo
3. Kaumarabritya – pediatria i neonatologia
4. Shalya Tantra – chirurgia i ortopedia
5. Agada Tantra – toksykologia
6. Shalakya – laryngologia i okulistyka – schorzenia szyi i głowy
7. Bhuta Vaidya – psychiatria/psychologia
8. Rasayana – geriatria, medycyna długowieczności.

Spotkacie się pewnie z różnymi zestawieniami i różnymi nazwami poszczególnych dziedzin. Z punktu widzenia współczesnego pacjenta ważne jest, że specjalności Ajurwedy niemalże pokrywają się ze specjalnościami medycyny zachodniej. Czasem całkiem dosłownie, bo ajurwedyjski lekarz ortopeda często jest również ortopedą medycyny zachodniej. Zdarza się także, że lekarz Ajurwedy ma zachodnią specjalizację np. z neurologii i wtedy specjalizuje się szeroko w różnych dziedzinach Ajurwedy: ortopedii, geriatrii, psychiatrii. Lekarz zajmujący się leczeniem bezpłodności łączy wiedzę z zakresu vrisha chikitsa, kaya chikitsa, ginekologii, psychologii itd.

Najkorzystniejszą dla pacjenta sytuacją jest harmonijne łączenie zdobyczy Ajurwedy i medycyny zachodniej. Mamy wtedy pewność, że żaden skrawek pełnego obrazu zdrowia pacjenta nie wymknął się spod uwagi lekarza i że zastosowane zostały wszystkie dostępne obu naukom medycznym metody.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat gałęzi Ajurwedy, odsyłam do artykułu Ashtanga Ayurveda- the Eight Branches of Ayurveda.